1
Kalite Geli_tirme Yöntemleri
Yedi Temel Kalite Arac_

2
Yedi Temel Araç
_ Kalite Kontrol Araçlar (Yedi Temel Araç)_ Nicel veriler
_ Histogram
_ Sebep Sonuç Diyagram_
_ Kontrol Çizelgesi
_ Pareto Diyagram_
_ Kontrol Kartlar_
_ Yay_l_m (Scatter) Diyagramlar_
_ Ak__ +emalar_
_ 7M Araçlar (Yedi Yeni Araç) _ Nicel ve nitel veriler
_ Yak_nl_k Diyagramlar_
_ A,aç Diyagramlar_
_ Süreç Karar Program Kartlar_
_ Matris Diyagramlar_
_ li_kiler Digraf_
_ Önceliklendirme Matrisleri
_ Faaliyet A,_ Diyagram_
2

3
VER TÜRLER
Aral_k verisi
Boy ç. - En ç.
+0.55 +0.75
-0.42 +0.68
. .
. .
Gramaj
230
245..
..
Nominal veriler
Partino Renk
66235 mavi
63256 k_rm_z_
.56856 .pembe
. .
5.6856 Prg no makina
75 P304
70 H705
63 M302
. .
. .
4
VER TÜRLER
Aral_k verisi Nominal veriler
Nominal veriler ile tek
yapabilece"imiz, her
kategoriye dü(en veri
miktar_n_/oran_n_ hesaplamakt_r.
Boy ç. - En ç.
+0.55 +0.75
-0.42 +0.68
. .
. .
Gramaj
230
245..
..
mavi k_rm_z_ pembe kahve Toplam
25 11 8 6 50
50% 22% 16% 12%
3
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
5
1. Histogram
_ Histogram ilgilenilen de,i_kenin nas_l bir da,_l__
gösterdi,i hakk_nda bilgi verir.
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
6
Örnek
_ 30/1 penye süprem kuma_a ait _ubat ay_ndaki
Gramajdan sapmalar_ ara_t_rmak istiyoruz. 424
partiye ait verimiz var.
_ Fark = stenen gramaj – Reel gramaj
4
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
7
Histogram 1
-70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30
10
5
0
fark
Frequency
Aralk says çok fazla-Aralk geni li!i çok az bu
nedenle UYGUN DE()L

8
Histogram 2
-70 -50 -30 -10 10 30
100
50
0
fark
Frequency
Aralk says çok az-Aralk geni li!i çok fazla bu
nedenle UYGUN DE()L
5
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
9
-70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30
40
30
20
10
0
fark
Frequency
Histogram 3
UYGUN
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
10
Histogram 3 (Normal Da,_l__)
50 55 60 65 70 75 80 85 90 95
10
5
0
C10
Frequency
6
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
11
Histogram - Çarp_kl_k
Kuyruk sa,da, pozitif yöne
do,ru çarp_k, sa,a çarp_k.
Örnek: Zor bir s_nav_n notlar_
Simetrik da,_l_m, çarp_kl_k yok
Örnek: Normal bir s_nav_n notlar_
Kuyruk solda, negatif yöne do,ru
çarp_k, sola çarp_k.
Örnek: Kolay bir s_nav_n notlar_
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
12
Histogramda mod
Çift tepeli (iki modlu- bimodal) da,_l_m
Çok modlu (multi-modal) da,_l_m
7
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
13
Histogramlar_n Haz_rlanmas_
Ad_m1: Kaç adet veri oldu,u say_l_r
Ad_m2: Veriler bir ka,_da küçükten büyü,e s_ralan_r
Ad_m3:De,i_im Aral_,_ hesaplan_r
(En Büyük De,er-En Küçük De,er)
Ad_m4:Aral_k say_s_ belirlenir
(Analizin tipine göre 5-20 aral! veya örnek hacminin
karekökü esas alnabilir)

Ad_m5: S_n_f aral_,_ hesaplan_r
De,i_im Aral_,_/Aral_k Say_s_
Ad_m6: Aral_klar_n ba_lang_ç noktalar_ belirlenir
Ad_m7: Her aral_,a dü_en veri adedi say_l_r
Ad_m8: Histogram olu_turulur.
8
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
15
Histogram ile ilgili bir link
http://www.ratrat.com/histogram_explorer/he.html
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
16
Çubuk Grafik
Bar Chart
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1 2 3 4 5 More
#students Frequency
73
52 36
64
28
Bir _irketin 5 farkl_ departman_nda çal__an 1000 ki_iye, çal__ma _artlar_ndan
memnun olup olmad_,_ sorulmu_tur. Memnun oldu,unu söyleyen 253
ki_inin departmanlara göre da,_l_m_ yukar_daki gibidir.
Departmanlar
9
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
17
Çubuk Grafik
RENKTURU
BJ BR EC EF GR KH KR LC MV OR PB SR SY TQ YS
Count
600
500
400
300
200
100
0
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
18
Çubuk Grafik
RENKTURU
YS
TQ
SY
SR
PB
OR
MV
LC
KR
KH
GR
EF
EC
BR
BJ
Count
300
200
100
0
DECISION
Fail
Pass
10
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
19
Çubuk Grafik
Fail
Pass
decision
Bars show percents
BJ
BR
EC
EF
GR
KH
KR
LC
MV
OR
PB
SR
SY
TQ
YS
renkturu
0%
5%
10%
15%
20%
Percent
3%
1%
1%
0%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
3%
2%
5%
3%
2%
3%
2%
3%
4%
3%
10%
6%
2%
2%
3%
2%
7%
6%
11%
8%

2. Kontrol Çizelgeleri
_ Kontrol çizelgeleri, maddeler listesi _eklinde
düzenlenen ve her bir maddenin ne kadar s_kl_kta
görüldü,ünü gösteren araçlard_r.
_ En basit _ekliyle kontrol çizelgeleri, olmas_
muhtemel olaylar_n önceden tan_mlamas_ yoluyla
veri toplama sürecini kolayla_t_ran araçlard_r.
_ Bu sunumda, çe_itli kontrol çizelgelerinin
anlat_lmas_ ve örneklendirilmesi amaçlanm__t_r.

Baz_ kontrol çizelgesi türleri
_ Süreç kontrol çizelgeleri
_ Kusur kontrol çizelgeleri
_ Tabakal_ kusur kontrol çizelgeleri
_ Kusur konum kontrol çizelgeleri
_ Sebep-sonuç diyagram_ kontrol çizelgeleri

Kontrol Çizelgeleri
_ yi tasarlanm__ bir kontrol çizelgesi ara_t_rmac_n_n
sorular_na cevap verebilir nitelikte olmal_d_r.
_ Her _ey yap_ld_ m_?
_ Bütün kontroller yap_ld_ m_?
_ Problem ne kadar s_kl_kta olu_uyor?
_ Problemler X k_sm_ndan daha çok Y k_sm_n_ m_
ilgilendiriyor?
12

23
Kontrol Çizelgeleri
_ Bu sorular ayr_ca veri toplayan ki_inin, ilgilenilen
noktalara ve bunlar_n önemine dikkatini toplamas_na
yard_mc_ olur.
_ Kontrol çizelgeleri, basit olmalar_na ra,men, süreç
iyile_tirme ve problem çözme araçlar_nda oldukça
kullan__l_d_r.

24
Süreç Kontrol Çizelgeleri
_ Süreç kontrol çizelgeleri, verilerin frekans
da,_l_mlar_n_n çentik (tally) çizelgelerini ve
histogramlar_n_ olu_turmak için kullan_l_rlar.
_ Süreç kontrol çizelgesi ölçüm de,erlerinin
aral_klar_n_ listeleyip gerçekle_en her gözlem için bir
i_aret koymak ile olu_turulur.
13
25
Örnek Süreç Kontrol Çizelgesi
26
Kusur Kontrol Çizelgeleri
_ Burada farkl_ kusur tipleri listelenir ve gözlenen
frekanslar kaydedilir.
_ _aretlerin kaydedilmesine özen gösterildi,i takdirde
kontrol çizelgesi bir bar grafi,e benzemektedir.
14
27
Örnek Kusur Kontrol Çizelgesi
Tabakal_ Kusur Kontrol Çizelgeleri
_ Bu tür kontrol çizelgeleri, belirli bir kusur tipini
mant_ksal kriterlere göre tabakalara ay_r_r.
_ Kusur kontrol çizelgesinin bir problemin kök
nedenine veya nedenlerine ili_kin yeterli bilgi
sa,layamad_,_ durumlarda tabakal_ kusur kontrol
çizelgesi kullan_l_r.
15
29
Örnek Tabakal Kusur Kontrol
Çizelgesi
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
30
Kusur Konum Kontrol Çizelgeleri
_ Bu kontrol çizelgeleri asl_nda, belli bir sorunun
nerede meydana geldi,ini gösteren çizimler,
foto,raflar, yerle_im diyagramlar_ veya haritalard_r.
_ Kök nedenleri belirlemede ve düzeltici faaliyetleri
planlamada konum (hatan_n meydana geldi,i yer)
önemlidir.
16
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
31
Kusur Konum Kontrol Çizelgeleri
_ Bu diyagram, ba_ka türlü resmedilmesi zor olan bir
sorun bölgesini tan_mlamay_ kolayla_t_r_r.
_ Pek çok kelime ile anlat_lmaya çal__maktansa sorun
bölgesini bir resim ile göstermek çok daha
de,erlidir.
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
32
Örnek Kusur Konum Kontrol
Çizelgesi - 1
17
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
33
K_rm_z_ i_aret: çizik
Mavi i_aret: vuruk
Örnek Kusur Konum Kontrol Çizelgesi - 2
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
34
Sebep-Sonuç Diyagram_ Kontrol
Çizelgeleri
_ Sebep sonuç diyagramlar_ da kontrol çizelgesi
olarak kullan_labilir.
_ Diyagram haz_rland_ktan sonra çal__ma sahas_na
gönderilir ve belli bir sebep veya olay meydana
geldi,inde de uygun ok i_aretlenir.
18
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
35
3. Pareto Analizi
_ Pareto Analizi, birden fazla potansiyel f_rsattan
hangisinin önce ele al_naca,_n_ belirlemek için
kullan_lan bir f_rsat s_ralama sürecidir.
_ “Pek çok önemsiz içinden birkaç önemliyi ay_rmak”
olarak da bilinir.
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
36
Pareto Analizi Nerede Kullan_l_r?
_ Pareto analizi, bir kalite geli_tirme program_n_n
çe_itli a_amalar_nda bir sonraki ad_m_ belirlemek
için kullan_lmal_d_r.
_ Pareto analizi “bir sonraki istatistiksel proses
kontrol tak_m_ hangi bölümde olmal_d_r” veya “ilk
önce hangi tip kusur üzerinde odaklanmal_y_z” gibi
sorulara cevap vermek için kullan_l_r.
19
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
37
Pareto Analizi Nas_l Yap_l_r?
Yandaki veriler, _ubat ay_ üretiminin
renk türü aç_s_ndan incelenmesi
sonucu ortaya ç_km__t_r.
Renk Frekans
BJ 99
BR 40
EC 61
EF 43
GR 63
KH 139
KR 202
LC 148
MV 126
OR 186
PB 406
SR 96
SY 130
TQ 336
YS 496
Total 2571
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
38
RENKTURU
BR
EF
EC
GR
SR
BJ
MV
SY
KH
LC
OR
KR
TQ
PB
YS
Count
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Percent
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
202 186 148 0
406 336
496
Renk Frekans Yüzde
Kümülatif
yüzde
YS 496 19.3 19.3
PB 406 15.8 35.1
TQ 336 13.1 48.2
KR 202 7.9 56.1
OR 186 7.2 63.3
LC 148 5.8 69.1
KH 139 5.4 74.5
SY 130 5.1 79.6
MV 126 4.9 84.5
BJ 99 3.9 88.4
SR 96 3.7 92.1
GR 63 2.5 94.6
EC 61 2.4 97
EF 43 1.7 98.7
BR 40 1.6 100
Toplam 2571 100
20
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
39
Kusur Tipi çin Pareto Analizi Örne,i
kusur tipi kusur sayisi
A 50
B 46
C 30
D 24
E 15
F 12
G 10
H 8
I 3
J 2
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
40
Maliyet çin Pareto Analizi Örne,i
kusur tipi maliyet
F 2900
H 2500
G 1500
E 1000
I 600
J 500
D 400
C 300
A 200
B 100
21
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
41
Tabakal
Pareto
Analizi
Örne!i
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
42
4. Sebep Sonuç Diyagramlar_
_ Dr.Kaoru Ishikawa taraf_ndan bulunmu_tur.
_ Belirli bir problem ile ili_kili olan bilginin tamam_n_n
bir araya getirilmesi ve grafik üzerinde gösterilmesi
için kullan_l_r.
_ Ishikawa diyagram_, bal_k k_lç_,_ diyagram_ ve
sebep sonuç diyagram_ adlar_yla da an_l_r.
22
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
43
Sebep Sonuç Diyagramlar_ (Devam)
Haz_rl_k A_amas_nda;
_ Geli_tirilecek olan alan_n ak__ diyagram_n_ geli_tirmek.
_ Çözülecek problemi tan_mlamak
_ Problemin mümkün tüm sebeplerinin bulmak için beyin
f_rt_nas_ tekni,ini kullanmak
_ Beyin f_rt_nas_n_n sonuçlar_n_ mant_ksal kategorilere ay_rmak
_ Her bir kategorideki bütün verilerin ili_kisini do,ru olarak
görüntüleyecek sebep sonuç diyagram_ olu_turmak
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
44
Sebep Sonuç Diyagram_ Nas_l Çizilir?
ADIM1 : Büyük büyük boy bir ka,_d_n sa, en üst kö_esine bir
kutu çiziniz ve kutuyu i_aret eden yatay bir ok çiziniz.
Kutunun içine, çözmeye çal__t_,_n_z problemin tan_m_n_
yaz_n_z.
PROBLEM
23
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
45
ADIM 2: Yatay çizginin üstüne ve alt_na kategori adlar_n_ yaz_n_z.Bunlar_ bir a,ac_n
gövdesinden ç_kan dallar olarak dü_ününüz.
PROBLEM
Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3
Kategori 5 Kategori Kategori 4 6
Sebep Sonuç Diyagram_ Nas_l Çizilir?
(Devam)
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
46
ADIM 3: Her bir kategori için ayr_nt_l_ sebep verilerini belirleyiniz. Bunlar_ dallar
üzerinde önem derecesine küçüklü büyüklü alt dallar olarak dü_ününüz.
PROBLEM
Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3
Kategori 4 Kategori 5 Kategori 6
Sebep Sonuç Diyagram_ Nas_l Çizilir?
(Devam)
24
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
47
Örnek Sebep Sonuç Diyagram_ -1
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
48
Örnek Sebep Sonuç Diyagram_ -2
+GÜCÜ MAK NELER
METOTLAR MATERYALLER
MÜ +TERYE
ODAKLANAMAMA
YÖNET CLER
B LENEN PROB.HTAP
ETMEME
UZUN SAATLER
DAHA ÇOK
SEYEHAT
ALAN
MÜHEND SLER
EKSK ALETLER
GARANT YOK
BELGESZ
ALAN ONARIMI
ACL
GÖREVLENDRME
YO ZUN SATI+
SATI +LAR
ZLEME YOK
ÖDÜL YOK
SATI + ELEMANLARI
TELEFON
PERSONEL
E ZTMSZ
YAVA +
BLGS.GEÇRLMEYEN
BLG
ÇA ZRININ
ZLEDZ TELF.
DÖKÜMANSIZ
ÇOK YAVA +
B LGSAYAR
PROGRM YOK
YETERS Z KAPASTE
A +IRI YÜKLEME
YETERS Z HATLAR
TELEFONLAR
TEL.NO.ÇEV RME
YAVA + ÇEVRME
EKSK ALETLER
UZMAN DE ZL
EK PMAN ONARIMI
TEST EDLMEM+
BAZEN KUSURLU
TEPK SZ
MÜ +TER
DE Z+KEN KALTE
AYRI TEDARKÇ
PARÇALARI KES
A +IRI BÜROKRAS
YAVA + DAZITIM
ZOR TAMAMLAMA
ZAYIF TASARIM
+KAYET OLU+TURMA
ANALZ ÇN UYGUNSUZ
BLGS.GEÇRLMEYEN
BLG
25
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
49
Örnek Sebep Sonuç Diyagram_ -3
KALABALIK GD+ YOLU
NSANLAR POLTKALAR
METOTLAR
ALI+KANLIK
TALMATLARIN VERLECEZ KAYIT
+LEMLERNN UNUTULMASI
ZORUNLU BÖLÜM
YERLE+M
SINIRLI +ARETLER
BRMN +ARETLENMEMES
KORDOR DÜZEN
TESS
HASTALARIN RÖNTGEN
BÖLÜMÜNÜ BULMAKTA
ZORLUK YA+AMALARI
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
50
5. Kontrol Kartlar_
Kontrol kartlar_ iki temel s_n_fa ayr_l_r. Bunlar;
_Sürekli de,i_kenler için kullan_lanlar(ölçümler veya
ölçülebilen özellikler için):
_Kesikli de,i_kenler için kullan_lanlar(say_m verileri
veya ölçülemeyen özellikler için) : p, np, c,u
X , R, S Kart_
26
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
51
Ne zaman hangi kart?
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
52
Örnek
Control Chart: DE
Sigma level: 3
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
1.0426
.7552
.4678
.1804
-.1070
DE
UCL = .9515
U Spec = 1.0000
Average = .4678
L Spec = .0000
LCL = -.0159
Ocak ay_nda
EXTEX’e üretilen
090 BLACK 517/1
27
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
53
Karar Kriterleri
ÜKL
AKL
X
B
A
C
C
B
A
X
X
Test 1. A bölgesinin üstünde bir noktan_n bulunmas_.
ÜKL
AKL
X
B
A
C
C
B
A
X
Test 2. C bölgesinde ya da C bölgesinin üstünde
s_ra halinde dokuz noktan_n bulunmas_.
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
X
Test 3. S_ra halinde gittikçe artan ya da azalan
alt_ noktan_n bulunmas_.
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 4. S_ra halinde yukar_ya ya da a_a,_ya dalgalanan
ondört noktan_n bulunmas_.
X
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
54
Karar Kriterleri - Devam
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 8. Sekiz noktan_n merkez çizginin heriki
taraf_nda s_ra halinde bulunup C bölgesinde
yer almamas_
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 7. C bölgesinde(merkez çizginin yukar_s_nda ve
a_a,_s_nda) s_ra halinde onbe_ noktan_n
bulunmas_.
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 6. B bölgesinde ya da B bölgesinin üstünde
s_ra halinde be_ noktadan dördünün
bulunmas_.
X
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 5. A bölgesinde ya da A bölgesinin üstünde
s_ra halinde üç noktadan ikisinin bulunmas_.
X
X X
28
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
55
6. Yay_l_m Diyagram_
Orta negatif Güçlü negatif E+risel
Güçlü pozitif Orta pozitif /li0kisiz
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
56
DL
DA
DB
DC
DH
DE
29
© Yrd.Doç.Dr. pek Deveci Kocakoç
57
7. Ak__ Diyagramlar_
_ Girdileri, i_lemleri ve ç_kt_lar_ en basit _ekli ile ifade
eden grafiksel gösterim araçlar_d_r.
_ Girdiler: malzeme, i_ gücü, ekipman …
_ _lemler: girdilerin üzerindeki i_lemler, depolama,
bekleme, ta__ma …
_ Ç_kt_lar: ürün veya hizmetler, hurda, yeniden i_leme,
kirlilik …
_ stenen ve anla__l_r detayda olmal_d_rlar.
(Basit olmal_d_rlar, ama en basiti de,il)

58
KULLANILAN SEMBOLLER (ANSI)
D_KDÖRTGEN i_lem yap_lan
süreç ad_m_n_ temsil eder.
KARO karar noktas_d_r. Bir sonraki aktivitenin
uygulanmas_ bu karar_n sonucuna ba*l_d_r.
D "Gecikme" yi ifade eder.
ALTIGEN sembolü haz_rl_k
aktivitesini gösterir.
A ÇEMBER ak__ diyagram_n_n devam etti*ini
veya di*er bir ak__ diyagram_yla ba*lant_l_
oldu*u noktay_ gösterir.
30

59
ÖRNEK

60
Kalite araçlar_ ile ilgili bir link
http://www.skymark.com/resources/refhome.asp